TOPRAK KORUMA VE ARAZİ KULLANIMI KANUNU

 

Kanun Numarası Kabul Tarihi : 5403 : 3/7/2005

Yayımlandığı Resmî Gazete : Tarih : 19/7/2005

Yayımlandığı Düstur Amaç : Tertip : 5

 

BİRİNCİ BÖLÜM

 

Amaç, Kapsam ve Tanımlar

 

Madde 1 - (Değişik: 30/4/2014-6537/1 md.) Sayı : 25880 Cilt : 44 Bu Kanunun amacı; toprağın korunması, geliştirilmesi, tarım arazilerinin sınıflandırılması, asgari tarımsal arazi ve yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüklerinin belirlenmesi ve bölünmelerinin önlenmesi, tarımsal arazi ve yeter gelirli tarımsal arazilerin çevre öncelikli sürdürülebilir kalkınma ilkesine uygun olarak planlı kullanımını sağlayacak usul ve esasları belirlemektir.

 

Kapsam

 

Madde 2 - (Değişik: 30/4/2014-6537/2 md.) Bu Kanun; arazi ve toprak kaynaklarının bilimsel esaslara uygun olarak sınıflandırılması, tarımsal arazi ve yeter gelirli tarımsal arazilerin asgari büyüklüklerinin belirlenmesi ve bölünmelerinin önlenmesi, arazi kullanım planlarının hazırlanması, koruma ve geliştirme sürecinde toplumsal, ekonomik ve çevresel boyutlarının katılımcı yöntemlerle değerlendirilmesi, amaç dışı ve yanlış kullanımların önlenmesi, korumayı sağlayacak yöntemlerin oluşturulması ile görev, yetki ve sorumluluklara ilişkin usul ve esasları kapsar.

 

Tanımlar

 

Madde 3 - Bu Kanunda geçen;

a) Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,

b) Kurul: Toprak Koruma Kurulunu,

c) Toprak: Mineral ve organik maddelerin parçalanarak ayrışması sonucu oluşan, yeryüzünü ince bir tabaka halinde kaplayan, canlı ve doğal kaynağı,

ç) Arazi: Toprak, iklim, topografya, ana materyal, hidroloji ve canlıların değişik oranda etkisi altında bulunan yeryüzü parçasını,

d) Tarım arazisi: Toprak, topografya ve iklimsel özellikleri tarımsal üretim için uygun olup, hâlihazırda tarımsal üretim yapılan veya yapılmaya uygun olan veya imar, ihya, ıslah edilerek tarımsal üretim yapılmaya uygun hale dönüştürülebilen arazileri,

e) Mutlak tarım arazisi: Bitkisel üretimde; toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerinin kombinasyonu yöre ortalamasında ürün alınabilmesi için sınırlayıcı olmayan, topografik sınırlamaları yok veya çok az olan; ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan, hâlihazır tarımsal üretimde kullanılan veya bu amaçla kullanıma elverişli olan arazileri,

f) Özel ürün arazisi: Mutlak tarım arazileri dışında kalan, toprak ve topografik sınırlamaları nedeniyle yöreye adapte olmuş bitki türlerinin tamamının tarımının yapılamadığı ancak özel bitkisel ürünlerin yetiştiriciliği ile su ürünleri yetiştiriciliğinin ve avcılığının yapılabildiği, ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan arazileri,

g) Dikili tarım arazisi: Mutlak ve özel ürün arazileri dışında kalan ve üzerinde yöre ekolojisine uygun çok yıllık ağaç, ağaççık ve çalı formundaki bitkilerin tarımı yapılan, ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan arazileri,

ğ) Marjinal tarım arazisi: Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri ve dikili tarım arazileri dışında kalan, toprak ve topografik sınırlamalar nedeniyle üzerinde sadece geleneksel toprak işlemeli tarımın yapıldığı arazileri,

h) (Değişik: 30/4/2014-6537/3 md.) Asgari tarımsal arazi büyüklüğü: Üretim faaliyet ve girdileri rasyonel ve ekonomik olarak kullanıldığı takdirde, bir tarımsal arazide elde edilen verimliliğin, söz konusu tarımsal arazinin daha fazla küçülmesi hâlinde elde edilemeyeceği Bakanlıkça belirlenen en küçük tarımsal parsel büyüklüğünü,

ı) (Değişik: 30/4/2014-6537/3 md.) Yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüğü: Bölge farklılıkları göz önünde bulundurularak il ve ilçelerin ekli (1) sayılı listede belirlenen yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüklerini,

i) Tarım dışı alanlar: Üzerinde toprak bulunmayan çıplak kayaları, daimi karla kaplı alanları, ırmak yataklarını, sahil kumullarını, sazlık ve bataklıkları, askeri alanları, endüstriyel, turizm, rekreasyon, iskân, altyapı ve benzeri amaçlarla plânlanmış arazileri,

j) Sulu tarım arazisi: Tarımı yapılan bitkilerin büyüme devresinde ihtiyaç duyduğu suyun, su kaynağından alınarak yeterli miktarda ve kontrollü bir şekilde karşılandığı arazileri,

k) Tarımsal amaçlı yapılar: Toprak koruma ve sulamaya yönelik altyapı tesisleri, entegre nitelikte olmayan hayvancılık ve su ürünleri üretim ve muhafaza tesisleri ile zorunlu olarak tesis edilmesi gerekli olan müştemilatı, mandıra, üreticinin bitkisel üretime bağlı olarak elde ettiği ürünü için ihtiyaç duyacağı yeterli boyut ve hacimde depolar, un değirmeni, tarım alet ve makinelerinin muhafazasında kullanılan sundurma ve çiftlik atölyeleri, seralar, tarımsal işletmede üretilen ürünün özelliği itibarıyla hasattan sonra iki saat içinde işlenmediği takdirde ürünün kalite ve besin değeri kaybolması söz konusu ise bu ürünlerin işlenmesi için kurulan tesisler ile Bakanlık tarafından tarımsal amaçlı olduğu kabul edilen entegre nitelikte olmayan diğer tesisleri,

l) Arazi yetenek sınıflaması: Toprak bozulmasına neden olmayacak şekilde arazinin en uygun kullanım şeklini belirlemek için kullanım ve koruma verilerini bir araya getirerek temel toprak etütlerine ve iklim koşullarına dayalı yapılan plânlamalara yönelik arazi sınıflamasını,

m) Arazi kullanım plânlaması: Her ölçekte plânlamaya temel oluşturmak üzere, toprağın ve diğer çevresel kaynakların bozulmasını önlemek için ekolojik, toplumsal ve ekonomik şartlar gözetilerek sürdürülebilirlik ilkesine uygun, farklı arazi kullanım şekillerini oluşturmaya yönelik toprak ve su potansiyelinin belirlenip, sistematik olarak değerlendirilmesini ve birbirleri ile olan ilişkilerini ortaya koyan rasyonel arazi kullanım plânlarını,

n) Tarımsal amaçlı arazi kullanım plân ve projeleri: Tarım alanlarında yörenin ekolojik, ekonomik ve toplumsal özellikleri dikkate alınarak toprakların sürekli üretkenliğini sağlayacak tarım tekniklerini, toprak, su, bitki ve insan ilişkileri ile toprak korumaya yönelik diğer fiziksel, kimyasal, kültürel ve bitkisel düzenlemeleri kapsayan rasyonel tarımsal arazi kullanım plân ve projelerini,

o) Toprak koruma projeleri: Toprağın doğal veya insan faaliyetleri sonucu yok olmasını, bozulmasını veya zarar görmesini önlemek ve sürekli üretken kalmasını sağlamak için yapılan fiziksel, kültürel ve bitkisel tedbirleri kapsayan projeleri,

ö) (Mülga: 19/4/2018-7139/41 md.) p) (Mülga: 19/4/2018-7139/41 md.) r) Arazi bozulması: Arazinin doğal veya yapay etkiler sonucu özelliklerinin değişikliğe uğraması ile ekonomik ve ekolojik işlevlerinin azalması veya yok olmasını,

s) Toprak veri tabanı: Arazi ve toprak kaynaklarının nitelikleri ile birlikte belirlenerek kayıt altına alındığı veri tabanını,

ş) (Mülga: 19/4/2018-7139/41 md.) t) (Ek: 31/1/2007-5578/1 md.; Mülga: 19/4/2018-7139/41 md.)

u) (Ek: 30/4/2014-6537/3 md.) Yan sınai işletme: Yeter gelirli tarımsal arazilere ait ürün depolama, koruma, işleme ve pazarlama gibi faaliyetlere yönelik tesisleri, ifade eder.

 

İKİNCİ BÖLÜM

 

Arazi Mülkiyet Hakkının Kullanımı ve Toprak Koruma Kurulu Arazi mülkiyet hakkının kullanım esası

 

Madde 4 - Devletin hüküm ve tasarrufu altında ve Hazinenin özel mülkiyetinde olan araziler ile kamu kurumlarına, gerçek ve tüzel kişilere ait olan arazilerin mülkiyet hakkı kullanılırken toprağın; bitkisel üretim fonksiyonu, endüstriyel, sosyo-ekonomik ve ekolojik işlevlerinin tamamen, kısmen veya geçici olarak engellenmemesi amacıyla araziyi kullananlar, bu Kanunun öngördüğü tedbirleri almakla yükümlüdür.

 

Toprak Koruma Kurulu

 

Madde 5 - Her ilde, valinin başkanlığında, ildeki tarımdan sorumlu birim amiri tarafından başkan yardımcılığı ve sekretarya hizmetleri görevi yürütülmek üzere, ilde plân yapma yetkisine sahip kamu kurum ve kuruluşları ile üniversitelerden, üç birimin ve Maliye Bakanlığının ildeki üst düzey temsilcisi ile plânlama ve/veya toprak koruma konularında ulusal ölçekte faaliyette bulunan kamu kurumu niteliğini haiz meslek kuruluşları ile sivil toplum kuruluşlarının yerel temsilcilerinden üç kişi olmak üzere Kurul oluşturulur. Kurulun gündeminde bulunan araziler özel kanunlarla koruma altına alınmış alanlar, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün proje alanı veya 22.11.1984 tarihli ve 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanununa göre uygulama alanı ilân edilen yerlerden ise bu alanlarda uygulama yapan birimin yetkili temsilcisi de Kurula dâhil edilir. Kurulun kuruluşu, çalışma usûl ve esasları Bakanlık tarafından hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.

 

Kurulun görevleri

 

Madde 6 - Kurulun görevleri aşağıda belirtilmiştir:

a) Arazi kullanılan tüm faaliyetlerde, arazinin korunması, geliştirilmesi ve verimli kullanılmasına yönelik inceleme, değerlendirme ve izleme yapmak, ortaya çıkan olumsuzlukları belirlemek, toprak korumayı ve bununla ilgili sorunları giderici önlemleri almak, geliştirmek, uygulanmasını sağlamak için görüş oluşturmak.

b) Arazi kullanımını gerektiren tüm girişimleri yönlendirmek üzere, yerel plân veya projelerin uygulanması amacıyla takibini yapmak.

c) Toprak koruma önlemlerinin yerine getirilmesi sürecini yerel ölçekte izlemek, değerlendirmek ve çözümleyici öneriler geliştirmek, hazırlanacak toprak koruma ve arazi kullanım plânları doğrultusunda, yerel ölçekli yıllık iş programları için görüş oluşturmak ve uygulamaya konulmasının takibini yapmak.

ç) Ülkesel, bölgesel veya yerel ölçekli yapılan plânlar arasındaki uyumu denetlemek.

d) Kanunda yer alan konularla ilgili başvuruları almak ve ilgililere aktarmak.

e) Kanunla verilen diğer görevleri yapmak.

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

 

Toprak ve Arazi Varlığının Belirlenmesi Toprak ve arazi varlığının belirlenmesine ilişkin esaslar

 

Madde 7 - Bakanlık, toprak koruma ve kullanmaya yönelik farklı sistemler kullanarak arazi ve toprakla ilgili sınıflamaları ve haritaları yapar veya yaptırır. Toprak ve arazi varlığının belirlenmesi, sınıflandırılması, etüt, analiz ve sınıflama ile ilgili standart oluşturulması, harita ve veri tabanının hazırlanması ve kullanıcıların hizmetine sunulmasına ilişkin usûl ve esaslar, Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.

 

Tarım arazilerinin sınıflandırılması, asgari tarımsal arazi büyüklüklerinin belirlenmesi1

 

Madde 8 - (Değişik: 31/1/2007-5578/2 md.) Tarım arazileri; doğal özellikleri ve ülke tarımındaki önemine göre, nitelikleri Bakanlık tarafından belirlenen mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ve marjinal tarım arazileri olarak sınıflandırılır. Ayrıca Bakanlık tarım arazilerinin korunması, geliştirilmesi ve kullanımı ile ilgili farklı sınıflandırmalar yapabilir. (Değişik fıkra: 30/4/2014-6537/4 md.) Asgari tarımsal arazi büyüklüğü, bölge ve yörelerin toplumsal, ekonomik, ekolojik ve teknik özellikleri gözetilerek Bakanlık tarafından belirlenir. Belirlenen asgari büyüklüğe erişmiş tarımsal araziler, bölünemez eşya niteliği kazanmış olur. 1 30/4/2014 tarihli ve 6537 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle bu maddenin başlığı “Tarım arazilerinin sınıflandırılması ve arazi parsel büyüklüklerinin belirlenmesi” iken metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir. (Değişik fıkra: 30/4/2014-6537/4 md.)

Asgari tarımsal arazi büyüklüğü;

mutlak tarım arazileri, marjinal tarım arazileri ve özel ürün arazilerinde 2 hektar,

dikili tarım arazilerinde 0,5 hektar,

örtü altı tarımı yapılan arazilerde 0,3 hektardan küçük belirlenemez.

Bakanlık asgari tarımsal arazi büyüklüklerini günün koşullarına göre artırabilir.

Tarım arazileri Bakanlıkça belirlenen büyüklüklerin altında ifraz edilemez, hisselendirilemez, Hazine taşınmazlarının satış işlemleri hariç olmak üzere pay ve paydaş adedi artırılamaz. Ancak, tarım dışı kullanım izni verilen alanlar veya çay, fındık, zeytin gibi özel iklim ve toprak ihtiyaçları olan bitkilerin yetiştiği alanlarda arazi özellikleri nedeniyle belirlenen asgari tarımsal arazi büyüklüğünden daha küçük parsellerin oluşması gerekli olduğu takdirde, Bakanlığın uygun görüşü ile daha küçük parseller oluşturulabilir. (Ek cümle: 19/4/2018 7139/40 md.)

Yatırım programında yer alan kamu yatırımı projeleri muhtevasında yapılan zorunlu ifraz işlemlerinde Bakanlık onayı aranmaz. (Mülga fıkra: 30/4/2014-6537/4 md.)

 

Yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüğü2

 

Madde 8/A - (Ek: 30/4/2014-6537/5 md.) İl ve ilçelerin yeter gelirli tarımsal arazi büyüklükleri bölge farklılıkları göz önünde bulundurularak bu Kanuna ekli (1) sayılı listede belirlenmiştir. Tarımsal araziler bu Kanuna ekli (1) sayılı listede belirlenen yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüklerinin altında ifraz edilemez, bölünemez. Tarımsal arazilerin bu niteliği şerh konulmak üzere Bakanlık tarafından ilgili tapu müdürlüğüne bildirilir. Yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüklerinin hesaplanmasında, aynı kişiye ait ve Bakanlıkça aralarında ekonomik bütünlük bulunduğu tespit edilen tarım arazileri birlikte değerlendirilir. (Mülga cümle: 28/10/2020-7255/17 md.) Bilimsel gelişmeler ve günün koşullarına göre bu Kanuna ekli (1) sayılı listede Cumhurbaşkanı kararı ile değişiklik yapılabilir.3

 

Mirasa konu tarımsal araziler ile tarımsal arazilerin devri4

 

Madde 8/B - (Ek: 30/4/2014-6537/5 md.) Mirasa konu (…)4 tarımsal arazilerde mülkiyetin devri esastır. Mirasçılar arasında anlaşma sağlanması hâlinde, mülkiyeti devir işlemleri mirasın açılmasından itibaren bir yıl içinde tamamlanır. Devir işlemlerinin bir yıl içinde tamamlanmaması ve 8/C maddesinin ikinci fıkrasına göre dava açılmaması hâlinde, bu Kanunun 8/Ç maddesi hükümleri uygulanır. (Ek fıkra: 28/10/2020-7255/18 md.) Tarım arazilerinde; ifraz, hisselendirme, pay 2

Bu maddeye bağlı Ek-1 Sayılı Liste için Kanunun sonuna bakınız. 32/7/2018 tarihli ve 700 sayılı KHK’nin 170 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbaşkanı” şeklinde değiştirilmiştir. 428/10/2020 tarihli ve 7255 sayılı Kanunun 18 inci maddesi ile 8/B maddesinin başlığında yer alan “yeter gelirli” ibaresi madde başlığından, birinci fıkrasında yer alan “tarımsal arazi ve yeter gelirli” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır. temliki, elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi, elbirliği mülkiyetinin devri, paylı mülkiyet olarak intikal, taksim ve vasıf değişikliği işlemleri Bakanlığın izni ile yapılır.

 

Devrin yapılacağı mirasçı

 

Madde 8/C - (Ek: 30/4/2014-6537/5 md.) Mirasçılar, terekede bulunan tarımsal arazi ve yeter gelirli tarımsal arazinin mülkiyeti hakkında;

a) Bir mirasçıya veya yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüklerini karşılaması durumunda birden fazla mirasçıya devrini,

b) 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanununun 373 üncü ve devamı maddelerine göre kuracakları aile malları ortaklığına veya kazanç paylı aile malları ortaklığına devrini, c) Mirasçıların tamamının miras payı oranında hissedarı oldukları 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kuracakları limited şirkete devrini,

ç) Mülkiyetin üçüncü kişilere devrini, kararlaştırabilirler. Mirasçılar arasında anlaşma sağlanamadığı takdirde, mirasçılardan her biri yetkili sulh hukuk mahkemesi nezdinde dava açabilir. Bu durumda sulh hukuk hâkimi tarımsal arazi veya yeter gelirli tarımsal arazi mülkiyetinin;

a) Kişisel yetenek ve durumları göz önünde tutulmak suretiyle tespit edilen ehil mirasçıya tarımsal gelir değeri üzerinden devrine, birden çok ehil mirasçının bulunması hâlinde, öncelikle asgari geçimini bu yeter gelirli tarımsal arazilerden sağlayan mirasçıya, bunun bulunmaması hâlinde bu mirasçılar arasından en yüksek bedeli teklif eden mirasçıya devrine, ehil mirasçı olmaması hâlinde, mirasçılar arasından en yüksek bedeli teklif eden mirasçıya devrine karar verir.

b) Birden fazla ehil mirasçı olması ve bu mirasçıların miras dışı tarımsal arazilere sahip olması durumunda, bu mirasçıların mevcut arazilerini yeter gelirli büyüklüğe ulaştırmak veya bu arazilerin ekonomik olarak işletilmesine katkı sağlamak amacıyla hâkim, tarım arazilerinin yeter gelir büyüklüğünü aramaksızın bu mirasçılara devrine karar verebilir.

c) Mirasa konu yeter gelirli tarımsal arazinin kendisine devrini talep eden mirasçı bulunmadığı takdirde, hâkim satışına karar verir. Bu suretle yapılacak satış sonucu elde edilen gelir, mirasçılara payları oranında paylaştırılır. Yeter gelirli tarımsal araziler birden çok yeter geliri sağlayan tarımsal arazi büyüklüğüne bölünebiliyorsa, sulh hukuk hâkimi bunlardan her birinin mülkiyetinin, yukarıda belirtilen hükümler çerçevesinde mirasçılara ayrı ayrı devrine karar verebilir. Ehil mirasçıya ait nitelikler, Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. Yeter gelirli tarımsal arazi mülkiyetinin mirasçılardan birine devredilmesinden itibaren yirmi yıl içinde bu arazilerden tamamının veya bir kısmının tarım dışı kullanım nedeniyle değerinde artış meydana gelmesi durumunda; devir tarihindeki arazinin parasal değeri tarım dışı kullanım izni verilen tarihe göre yeniden hesaplanır. Bulunan değer ile arazinin yeni değeri arasındaki fark, diğer mirasçılara payları oranında arazinin mülkiyetini devralan mirasçı tarafından ödenir.

 

İhbar yükümlülüğü ve mahkeme tarafından devir yapılması

 

Madde 8/Ç - (Ek: 30/4/2014-6537/5 md.) Yeter gelirli tarımsal arazi mülkiyetinin 8/B maddesinde belirtilen sürede devredilmediğinin kamu kurum veya kuruluşları ile finans kurumları tarafından öğrenilmesi hâlinde, durum, bu kurum veya kuruluşlar tarafından derhâl Bakanlığa bildirilir. Bakanlık bu Kanun hükümlerinin uygulanması için mirasçılara üç ay süre verir. Verilen süre sonunda devir olmaması hâlinde, Bakanlık resen veya bildirim üzerine bu yerlerin istemde bulunan ehil mirasçıya, ehil mirasçı olmaması durumunda en fazla teklifi veren istekli mirasçıya devri, aksi hâlde üçüncü kişilere satılması için ilgili sulh hukuk mahkemesi nezdinde dava açabilir. Sulh hukuk mahkemeleri nezdinde mirasçılar veya Bakanlıkça bu Kanun kapsamında açılacak davalar her türlü resim ve harçtan muaftır.

 

Diğer mirasçıların paylarının ödenmesi

 

Madde 8/D - (Ek: 30/4/2014-6537/5 md.) Sulh hukuk hâkimi, mülkiyetin devrini uygun bulduğu mirasçıya, diğer mirasçıların miras paylarının bedelini mahkeme veznesine depo etmek üzere altı aya kadar süre verir. Mirasçı tarafından talep edilmesi hâlinde altı ay ek süre verilebilir. Belirlenen süreler içinde bedelin depo edilmemesi ve devir hususunda istekli başka mirasçı bulunmaması durumunda sulh hukuk hâkimi, tarımsal arazinin veya yeter gelirli tarımsal arazinin açık artırmayla satılmasına karar verir. Kendisine yeter gelirli tarımsal arazi mülkiyeti devredilen mirasçılardan, diğer mirasçıların paylarının karşılığını öz kaynakları ile ödeyemeyecek durumda olanların bu ödemeleri gerçekleştirmek için bankalardan kullanacakları kredilere Bakanlığın ilgili yıl bütçesine bu amaçla konulacak ödenekten karşılanmak üzere faiz desteği verilebilir. Verilecek kredi miktarı diğer mirasçıların payları karşılığı tutarın toplamından fazla olamaz. Bu fıkra uyarınca verilecek kredilere ve yapılacak faiz desteğine ilişkin usul ve esaslar Cumhurbaşkanı tarafından belirlenir.5

 

Taşınırların devri

 

Madde 8/E - (Ek: 30/4/2014-6537/5 md.) Yeter gelirli tarımsal arazi mülkiyeti kendisine devredilen kişi, bu araziler için zorunlu olan araç, gereç ve hayvanların mülkiyetinin gerçek değerleri üzerinden kendisine devredilmesini isteyebilir. 8/C maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi hükmü gereğince mirasçılar arasında limited şirket kurulması hâlinde yeter gelirli tarımsal araziler için gerekli olan taşınırlar da şirket mal varlığına dâhil edilir. 5 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılı KHK’nin 170 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanın ve Bakanlığın müşterek teklifi üzerine Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbaşkanı” şeklinde değiştirilmiştir.

 

Ölüme bağlı tasarruf ile düzenleme

 

Madde 8/F - (Ek: 30/4/2014-6537/5 md.) Yeter gelirli tarımsal arazi mülkiyetinin kendisine devredilmesini isteyen ve buna ehil tek mirasçı olduğu anlaşılan mirasçının bu konudaki istem hakkı, ölüme bağlı tasarrufla ortadan kaldırılamaz. Mirastan çıkarma, mirastan yoksunluk ve mirastan feragat hâlleri saklıdır. Birden çok mirasçıda devir koşullarının bulunması hâlinde, kendisine devir yapılacak mirasçı ölüme bağlı tasarrufla belirlenebilir. Belirlenen bu mirasçıya itiraz edilmesi durumunda, ehil mirasçı sulh hukuk hâkimi tarafından belirlenir.

 

Yeter gelirli tarımsal arazi yönetiminin tedbiren verilmesi

 

Madde 8/G - (Ek: 30/4/2014-6537/5 md.) Ayırt etme gücüne sahip olmayan küçük mirasçı bulunması hâlinde hâkim, yeter gelirli tarımsal arazilerin yönetimini dava sonuçlanana kadar ehil gördüğü mirasçılardan birine veya üçüncü bir kişiye tedbiren verebilir. Bu takdirde, elde edilen tarımsal gelir, işletme masrafları düşüldükten sonra mirasçılar arasında payları oranında dağıtılır.

 

Denkleştirme

 

Madde 8/Ğ - (Ek: 30/4/2014-6537/5 md.) Kendisine yeter gelirli tarımsal arazi mülkiyeti devredilen mirasçının, devir sebebiyle diğer mirasçılara payları karşılığı ödemesi gereken bedel ile miras bırakanın borcu dolayısıyla daha önce yeter gelirli tarımsal arazi üzerinde kurulmuş bulunan rehin konusu alacaklar birbiriyle denkleştirilir. Bakiye bir tutar kalırsa diğer mirasçılara payları oranında ödenir.

 

Yan sınai işletme

 

Madde 8/H - (Ek: 30/4/2014-6537/5 md.) Yeter gelirli tarımsal arazilere sıkı şekilde bağlı bir yan sınai işletme mevcut ise yan sınai işletme ile yeter gelirli tarımsal arazilerin mülkiyeti bir bütün olarak istemde bulunan ve ehil görülen mirasçıya gerçek değeri üzerinden devredilir. Mirasçılardan birinin itiraz etmesi veya birden çok mirasçının kendilerine devir istemesi hâlinde sulh hukuk hâkimi yeter gelirli tarımsal arazi ve yan sınai işletmenin ekonomik gelir ve bütünlüğünü sürdürme imkânını ve mirasçıların kişisel durumlarını göz önünde bulundurarak yan sınai işletmenin birlikte veya ayrı olarak devrine ya da satışına karar verir. 8/C maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi gereğince mirasçılar arasında limited şirket kurulması hâlinde yeter gelirli tarımsal arazilere sıkı şekilde bağlı olan yan sınai işletme de şirketin mal varlığına dâhil edilir.

 

İstisnalar ve muafiyetler

 

Madde 8/I - (Ek: 30/4/2014-6537/5 md.) 8/C maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi gereğince kurulacak limited şirketlerin tescil işlemi tamamlanıncaya kadar yapılacak işlemler harçlardan, bu işlemlerle ilgili düzenlenecek kâğıtlar damga vergisinden müstesnadır. Türk Ticaret Kanununda yer alan limited şirket kurulmasına ilişkin sermaye ve diğer şartlar, 8/C maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi gereğince kurulacak limited şirketler için aranmaz. Tarımsal arazilerin mülkiyetinin devri konusunda mirasın açılmasından itibaren bir yıl içinde anlaşmaları durumunda mirasçılar, bu taşınmazların devri ile ilgili yapılacak işlemlere ilişkin harçlardan ve bu işlemlerle ilgili düzenlenecek kâğıtlara ilişkin damga vergisinden muaftır.6 (Ek fıkra: 28/10/2020-7255/19 md.)

Tarım arazilerinde asgari tarımsal arazi büyüklüğünün altındaki payların paydaşlara aynen devri halinde paydaşlar, bu taşınmazların devri ile ilgili yapılacak işlemlere ilişkin harçlardan, bu işlemlerle ilgili düzenlenecek kâğıtlara ilişkin damga vergisinden ve tapu döner sermaye ücretlerinden muaftır.

 

Önalım hakkı

 

Madde 8/İ - (Ek: 30/4/2014-6537/5 md.) 8/C maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca aile malları ortaklığı veya kazanç paylı aile malları ortaklığı kurulduğu takdirde, ortaklardan birinin payını üçüncü bir kişiye satması hâlinde, diğer ortaklar önalım hakkına sahiptir. (Mülga fıkra: 28/10/2020-7255/20 md.) Önalım hakkının kullanılmasında Türk Medenî Kanunu hükümleri uygulanır.

 

Sona erme ve tasfiye

 

Madde 8/J - (Ek: 30/4/2014-6537/5 md.) 8/C maddesinin birinci fıkrasına göre kurulan aile malları ortaklığının, kazanç paylı aile malları ortaklığının veya limited şirketin; herhangi bir nedenle sona ermesi ve tasfiye olması hâlinde, bu ortaklıklara veya limited şirketlere ait tarımsal araziler, yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüklerinin altında kalacak şekilde bölünemez.

 

Tarımsal arazi edindirme iş ve işlemleri

 

Madde 8/K - (Ek: 30/4/2014-6537/5 md.) Bakanlık, yeter gelirli tarımsal arazileri ekonomik, ekolojik ve sosyal açıdan azami oranda verimli kılmak ve yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüğünü artırmak için gerekli tedbirleri alır. Ayrıca; tarım arazilerinin değerinin tespiti, kredi temini, ortakçılık, yarıcılık, kiracılık işlerinin düzenlenmesi, kira bedellerinin tespiti ve üretime yönlendirilmesi, arz talep listelerinin oluşturulması, alıcı, satıcı ve kiracıların anlaşmaları konusunda doğrudan aracılık yapılması, bu alanda ilgili kamu idareleri ile yürütülecek politikalar konusunda iş birliği yapılması ve kredi işlemlerine teknik destek sağlanması gibi iş ve işlemleri yapar veya yaptırır.

Bu Kanunun uygulanması ile ilgili olarak, ihtiyaç duyulması hâlinde, yeter gelirli 628/10/2020 tarihli ve 7255 sayılı Kanunun 19 uncu maddesi ile 8/I maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “Yeter gelirli tarımsal arazilerin mülkiyetinin devri konusunda anlaşmaları” ibaresi “Tarımsal arazilerin mülkiyetinin devri konusunda mirasın açılmasından itibaren bir yıl içinde anlaşmaları” şeklinde değiştirilmiştir. tarımsal arazi büyüklüğünün altındaki tarımsal arazileri yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüğüne çıkarmak veya mülkiyetten kaynaklanan ihtilafları gidermek amacıyla kamulaştırma, alım ile satım işlemleri Bakanlığın talebi üzerine Maliye Bakanlığınca ilgili mevzuatına göre yerine getirilir.

Kamulaştırma ve alım işlemleri gerektiğinde Hazineye ait taşınmazların trampası suretiyle de yapılabilir. (Ek:23/3/2023-7442/37 md.) Bakanlık; Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan tarım arazileri hariç olmak üzere, mülkiyeti gerçek ve tüzel kişilere ait olup, hisselilik, mülkiyet ihtilafı, parçalılık, tarımsal faaliyete son verilmesi, göç veya başka bir sebeple üst üste iki yıl süreyle işlenmeyen tarım arazilerini tespit ederek, ekonomiye kazandırılması ve kamu yararına kullanılması için bu arazileri kira geliri arazi maliklerine ait olmak üzere ve arazinin vasfının değiştirilmemesi şartıyla sezonluk olarak rayiç bedelden aşağı olmamak üzere kiraya verir. (Ek:23/3/2023-7442/37 md.)

Kiralama öncelikli olarak kiraya verilecek arazinin bulunduğu yerleşim yerinde ikamet edenlere ya da 18/4/2006 tarihli ve 5488 sayılı Tarım Kanununun 3 üncü maddesinde belirtilen sivil toplum kuruluşlarına ve meslek odalarına yapılır. Bakanlık kiralama işlemlerini genel hükümlere göre taşınmaz ticareti yetki belgesine sahip işletme ve sözleşmeli işletmelere de yaptırabilir. Bu maddeye göre kiralanan araziler Bakanlıkça belirlenen kayıt sistemlerine kaydedilir ve kiracılar bu arazilerle ilgili tarımsal desteklerden yararlandırılır. (Ek:23/3/2023-7442/37 md.)

Kiralanacak arazilerin rayiç kira bedelleri ve kiralayanların yetiştirebilecekleri ürün veya ürün grupları Bakanlık il veya ilçe müdürlükleri tarafından mahallinde veya elektronik ortamda ilan edilir. Öncelikli gruplardan birden fazla istekli çıkması halinde en yüksek teklifi verene kiralanır. Öncelikli gruplardan istekli çıkmaması halinde diğer isteklilerden en yüksek teklifi verene kiralanır. (Ek:23/3/2023-7442/37 md.)

Arazi maliklerine veya hak sahiplerine ulaşılamaması halinde kira bedelleri araziye özgülenerek bir kamu bankası nezdinde açılacak vadeli hesaba yatırılarak nemalandırılır.

Mülkiyeti ihtilaflı arazilerde ihtilafın giderilmesi halinde biriken kira geliri ve ferileri hak sahiplerine dağıtılır. (Ek:23/3/2023-7442/37 md.) Kiralanacak arazilerin; sınıfı, parsel büyüklüğü, verimliliği gibi hususlar dikkate alınarak tespit edilmesi, kiralama usul ve esasları, kira bedellerinin ve sürelerinin belirlenmesi ile kiralamaya ve kira gelirlerinin hak sahiplerine dağıtımı ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer hususlar Bakanlık tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenir.

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

 

Toprakların Korunması ve Arazi Kullanımı Toprakların korunması

 

Madde 9 - Arazi kullanımını gerektiren her türlü girişim ve yatırım sürecinde toprakların korunması, doğal ve yapay olaylar sonucu meydana gelen toprak kayıplarının önlenmesi; arazi kullanım plânları, tarımsal amaçlı arazi kullanım plân ve projeleri ile toprak koruma projelerinin uygulamaya konulması ile sağlanır.

 

Arazi kullanım plânlarının yapılması

 

Madde 10 - Arazi kullanım plânları ile ülkesel ve bölgesel plânlamalara temel oluşturan ve diğer fizikî plânlamalara veri teşkil eden; su potansiyeli, toprak veri tabanı ve haritaları esas alınarak çevre öncelikli sürdürülebilir kalkınma ilkesi doğrultusunda toprağın niteliği, arazinin yeteneği ve diğer arazi özellikleri gözetilerek uygun arazi kullanım şekilleri belirlenir.

Bakanlık tarafından hazırlanan veya hazırlattırılan arazi kullanım plânlarında; yerel, bölgesel ve ülkesel ölçekte tarım arazileri, mera arazileri, orman arazileri, özel kanunlarla belirlenen alanlar, yerleşim alanları, sosyal ve ekonomik amaçlı altyapı tesisleri ile diğer arazi kullanım şekillerine yer verilir. Bakanlık, arazi kullanım plânlarının hazırlanmasını ihtiyaca göre valiliklere devredebilir. Özel kanunlarla belirlenen veya belirlenecek alanlarda, ilgili kanun hükümleri saklı kalmak kaydı ile arazi kullanım plânlarında yer verilen kullanım şekilleri, ilgili kanunlar kapsamında sorumlu bakanlık veya kuruluşlar tarafından değerlendirilir.

Tarım arazileri, bu Kanunda belirtilen istisnalar hariç olmak üzere, arazi kullanım plânlarında belirtilen amaçları dışında kullanılamaz. Arazi kullanım plânının hazırlanmasına ilişkin usûl ve esaslar, Bakanlık tarafından hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.

 

Tarımsal amaçlı arazi kullanım plân ve projelerinin hazırlanması

 

Madde 11 - Tarım arazilerinde toprağın kimyasal, fiziksel ve biyolojik özelliklerinin sürekli üretim sağlayacak şekilde korunarak kullanımı için, en az bir ziraat mühendisi sorumluluğunda tarımsal amaçlı arazi kullanım plân veya projeleri, valilikler tarafından hazırlanır veya hazırlattırılır. Tarımsal amaçlı arazi kullanım plân veya projelerinin hazırlanmasında, çiftçilerin ve arazi sahiplerinin görüşleri alınır. Arazi sahipleri ve araziyi kullananlar, hazırlanan plân ve projelere uymakla yükümlüdür.

Tarımsal amaçlı arazi kullanım plân veya projelerinin uygulanacağı arazinin sınırları, büyüklüğü ve uygulama ile ilgili diğer usûl ve esaslar, Bakanlık tarafından hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.

 

Toprak koruma projelerinin hazırlanması

 

Madde 12 - Toprağın bulunduğu yerde, doğal fonksiyonlarını sürdürebilmesinin sağlanması amacıyla korunması esastır. Kentsel yerleşim amaçlı imar plânı bulunan yerler dışında, zorunlu olarak kazı veya dolgu gerektiren herhangi bir arazi kullanım faaliyeti sonucu toprak kayıpları ve arazi bozulmaları söz konusu ise araziyi kullananlar tarafından toprak koruma projeleri hazırlanır veya hazırlattırılır.

Toprak koruma projeleri arazi bozulmalarını ve toprak kayıplarını önlemek için gerekli olan sekileme, çevirme, koruma duvarı, bitkilendirme, arıtma, drenaj gibi imalat, inşaat ve kültürel tedbirleri içerir, en az bir ziraat mühendisi sorumluluğunda hazırlanır ve valilik tarafından onaylanır. Heyelan, sel ve rüzgar gibi doğal olaylar sonucu meydana gelen toprak kayıplarını önlemek için valilikler, toprak koruma projelerini hazırlatarak uygulamasını yapar veya yaptırır. Toprak koruma projelerinin gerekliliği, hazırlanması, uygulanması, yetki ve sorumlulukların belirlenmesi ile ilgili usûl ve esaslar, Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.

Tarım arazilerinin amaç dışı kullanımı Madde 13 - Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ile sulu tarım arazileri tarımsal üretim amacı dışında kullanılamaz. Ancak, alternatif alan bulunmaması ve Kurulun uygun görmesi şartıyla; a) Savunmaya yönelik stratejik ihtiyaçlar,

b) Doğal afet sonrası ortaya çıkan geçici yerleşim yeri ihtiyacı,

c) Petrol ve doğal gaz arama ve işletme faaliyetleri,

ç) İlgili bakanlık tarafından kamu yararı kararı alınmış madencilik faaliyetleri,

d) Bakanlıklarca kamu yararı kararı alınmış plân ve yatırımlar, e) (Ek: 31/1/2007-5578/3 md.) Kamu yararı gözetilerek yol altyapı ve üstyapısı faaliyetlerinde bulunacak yatırımlar,

f) (Ek: 26/3/2008-5751/1 md.) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun talebi üzerine 20/2/2001 tarihli ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu uyarınca yenilenebilir enerji kaynak alanlarının kullanımı ile ilgili yatırımları,

g) (Ek: 26/3/2008-5751/1 md.) Jeotermal kaynaklı teknolojik sera yatırımları, İçin bu arazilerin amaç dışı kullanım taleplerine, toprak koruma projelerine uyulması kaydı ile Bakanlık tarafından izin verilebilir. (Ek cümle: 31/1/2007-5578/3 md.)

Bakanlık bu yetkisini valiliklere devredebilir. Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ile sulu tarım arazileri dışında kalan tarım arazileri; toprak koruma projelerine uyulması kaydı ile valilikler tarafından tarım dışı kullanımlara tahsis edilebilir. Tarımsal amaçlı yapılar için, projesine uyulması şartıyla ihtiyaç duyulan miktarda her sınıf ve özellikteki tarım arazisi valilik izni ile kullanılır. (Ek fıkra: 28/10/2020-7255/21 md.) İmar planlarında tarımsal niteliği korunacak alan olarak ayrılan yerler ile kamu yararı kararı alınarak tarım dışı amaçla kullanım izni verilen yerler, yeniden izin alınmaksızın bu amaç dışında kullanılamaz ve planlanamaz. (İptal ikinci cümle: Anayasa Mahkemesinin 5/4/2023 Tarihli ve E: 2020/103, K: 2023/68 Sayılı Kararı ile.)

Birinci fıkranın (c) ve (ç) bentleri kapsamında izin alan işletmeciler, faaliyetlerini çevre ve tarım arazilerine zarar vermeyecek şekilde yürütmekle ve kendilerine tahsis edilen yerleri tahsis süresi bitiminde eski vasfına getirmekle yükümlüdürler.

Bu madde kapsamında valiliklerce verilen kararlara yapılan itirazlar, Bakanlık tarafından değerlendirilerek karara bağlanır. Tarım arazilerinin korunması ve amaç dışı kullanımına dair uygulamaların usûl ve esasları yönetmelikle düzenlenir.7

 

Tarımsal potansiyeli yüksek büyük ovaların belirlenmesi ve korunması

 

Madde 14 - Tarımsal üretim potansiyeli yüksek, erozyon, kirlenme, amaç dışı veya yanlış kullanımlar gibi çeşitli nedenlerle toprak kaybı ve arazi bozulmalarının hızlı geliştiği ovalar; kurul veya kurulların görüşü alınarak, Cumhurbaşkanı kararı ile büyük ova koruma alanı olarak belirlenir.8

Büyük ovalardaki koruma ve geliştirme amaçlı tarımsal altyapı projeleri ve arazi kullanım plânları, kurul veya kurulların görüşleri dikkate alınarak, Bakanlık ve valilikler tarafından öncelikle hazırlanır veya hazırlattırılır. Büyük ovalarda bulunan tarım arazileri hiçbir surette amacı dışında kullanılamaz. Ancak alternatif alan bulunmaması, kurul veya kurullarca uygun görüş bildirilmesi şartıyla;

a) Tarımsal amaçlı yapılar,

b) Bakanlık ve talebin ilgili olduğu Bakanlıkça ortaklaşa kamu yararı kararı alınmış faaliyetler, İçin tarım dışı kullanımlara Bakanlıkça izin verilebilir. (Ek fıkra: 28/10/2020-7255/22 md.) Bu madde kapsamında izin verilen yerler, yeniden izin alınmaksızın bu amaç dışında kullanılamaz ve planlanamaz. (İptal ikinci cümle: Anayasa Mahkemesinin 5/4/2023 tarihli ve E: 2020/103, K: 2023/68 sayılı Kararı ile.)

Büyük ova koruma alanlarının belirlenmesi ve korunmasına ilişkin usûl ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.9

 

Erozyona duyarlı alanların belirlenmesi ve korunması

 

Madde 15 - Doğal ve yapay olaylar sonucu toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri bozulmuş veya bozulma ihtimali olan araziler ile millenmeden önemli derecede etkilenen baraj, gölet ve benzeri rezervuar havzalarında toprak kayıplarını ve millenmeyi önlemek, koruma, geliştirme ve kullanmayı esas alan teknikleri yerleştirmek amacıyla, Cumhurbaşkanı kararı ile erozyona duyarlı alanlar belirlenir.10 730/4/2014 tarihli ve 6537 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle bu fıkrada yer alan “tüzükle” ibaresi “yönetmelikle” şeklinde değiştirilmiştir. 82/7/2018 tarihli ve 700 sayılı KHK’nin 170 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbaşkanı” şeklinde değiştirilmiştir. 930/4/2014 tarihli ve 6537 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle bu fıkrada yer alan “tüzükle” ibaresi “yönetmelikle” şeklinde değiştirilmiştir. 10 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılı KHK’nin 170 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “kurulların görüşü alınarak, Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbaşkanı” şeklinde değiştirilmiştir.

Erozyona duyarlı arazilerin belirlenmesi ve korunması amacıyla bu arazilerin kullanım plânları ve altyapı projeleri; kurulların görüşleri dikkate alınarak, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının hizmet alanları ile sınırlı olmak kaydıyla, kamu kuruluşlarının birbirlerine bağlı hizmetlerini aksatmayacak şekilde bir uyum ve zaman plânlaması içerisinde, havza bazında ilgili kamu kuruluşları tarafından yapılır veya yaptırılır. Bu amaçla yapılan veya yaptırılan rüzgar perdeleri, sekiler, sel oyuntusu önleme yapıları gibi fizikî yapıların korunması, arazi sahiplerine aittir. Bakanlık; kurak, yarı kurak ve az yağışlı yerlerde iklim değişiklikleri ve insan faaliyetleri de dâhil olmak üzere, çeşitli nedenlerle toprak bozulması görülen çölleşmeye maruz alanlarda ilgili kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum örgütleri ile işbirliği yaparak gerekli önlemleri alır veya aldırır. Erozyona duyarlı alanların belirlenmesi ve korunmasına ilişkin usûl ve esaslar, Bakanlık tarafından hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.

 

Toprak kirliliğinin izlenmesi ve önlenmesi

 

Madde 16 - Valilikler, tarımsal veya tarım dışı faaliyetlerden kaynaklanan toprağı kirletici ve bozucu olumsuzlukların izlenmesi ve giderilmesi için gerekli önlemleri alır ve aldırır. Toprağı kirletenlere 9.8.1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.

 

Arazi toplulaştırması ve dağıtımı

 

Madde 17 - (Mülga: 19/4/2018-7139/41 md.)

 

BEŞİNCİ BÖLÜM

 

Özendirme, Denetim, Yaptırımlar, Gelir ve Giderler Özendirme

 

Madde 18 - Toprağın korunması, üretim gücünün geliştirilerek sürdürülmesi, arazinin iyileştirilmesine yönelik toprak ıslahı ve tarla içi geliştirme etkinlikleri, yeteneğe uygun arazi kullanımı konularında projeye dayalı yatırım yapan, toprak işleme, sulama ve yetiştirme tekniklerini uygulayan üreticilere, tarımsal desteklemelerde öncelik verilir, yatırımları Bakanlık imkânlarıyla desteklenir.

 

Denetim

 

Madde 19 - Bu Kanunun uygulamasında denetim görevini Bakanlık, valilikler veya kurullar yapar ya da yaptırır.

Bu Kanunda yer alan projeler ve izinlerle ilgili denetimler, proje ve izin onaylarının verilmesinden itibaren iki yıl içerisinde tamamlanarak sonucundan Bakanlık ve kurullara bilgi verilir. Uygulamada etüt, sınıflama, analiz gibi toprak ve arazi ile ilgili teknik konularda denetim görevini Bakanlık yapar veya yaptırır. Kurul üyesi kurum veya kuruluşlar ile sivil toplum kuruluşları tespit ettikleri arazi bozulmaları ve toprak kayıpları ile verilen iznin amacına uygun olmayan faaliyetler hakkında valiliklere ihbarda bulunabilir. Valilikler konuyu inceleyerek, sonucu en geç bir ay içerisinde Bakanlığa ve ihbarı yapana bildirmek zorundadır.11 (Ek fıkra:28/10/2020-7255/23 md.)

Yapılan denetimler sonucu aykırılık tespit edilmesi halinde bu durum, tapu ayıtlarının beyanlar hanesine kaydedilmek üzere ilgili idaresince tapu dairesine en geç yedi gün içinde yazılı olarak bildirilir. Aykırılığın giderildiğine dair ilgili idaresince tapu dairesine bildirim yapılmadan beyanlar hanesindeki kayıt kaldırılamaz.

 

Tarımsal amaçlı arazi kullanım plan ve projelerine aykırılık durumunda uygulanacak cezalar ve yükümlülükler

 

Madde 20 – (Başlığı ile Birlikte Değişik: 28/10/2020-7255/24 md.) Tarımsal amaçlı arazi kullanımlarında, tarımsal amaçlı arazi kullanım plân ve projelerine uyulması zorunludur. Bu plân veya projelere aykırı hareket edilmesi halinde valilikçe resen tespit yaptırılarak sorumlulara; bin Türk Lirasından az olmamak kaydıyla bozulan arazinin her metrekaresi için on Türk Lirası idarî para cezası uygulanarak projeye uygunluk sağlanması için azami iki ay süre verilir.

Büyük ova koruma alanlarındaki bu cezalar iki katı olarak uygulanır. Bu sürenin sonunda aykırı kullanımların devam etmesi durumunda; valilikçe faaliyet durdurulur ve birinci cümlede belirtilen idarî para cezası üç katı olarak uygulanır. 11 28/10/2020 tarihli ve 7255 sayılı Kanunun 23 üncü maddesi ile 19 uncu maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan “projelerle ilgili denetim örnekleme yöntemiyle yapılır ve” ibaresi “projeler ve izinlerle ilgili denetimler, proje ve izin onaylarının verilmesinden itibaren iki yıl içerisinde tamamlanarak” şeklinde, dördüncü cümlesinde yer alan “ilgili” ibaresi “verilen iznin amacına uygun olmayan” şeklinde, beşinci cümlesinde yer alan “üç ay içerisinde,” ibaresi “bir ay içerisinde Bakanlığa ve” şeklinde değiştirilmiştir. İzinsiz bütün yapılar, masrafları Bakanlıkça karşılanmak kaydıyla, bir ay içinde belediyeler veya il özel idarelerince yıkılır ve taşınmazlar tarımsal üretime uygun hale getirilir.

Arazinin tarımsal üretime uygun hale getirilmesi için yıkım ve temizleme masrafları sorumlulardan Bakanlıkça genel hükümlere göre tahsil edilir. Hakkında yıkım kararı alınmış olmasına rağmen bir ay içinde belediye veya il özel idarelerince yıkılmayan yapılar, yıkım masrafları Bakanlıkça karşılanmak üzere Bakanlıkça yıkılabilir veya yıktırılabilir. Yıkım masrafları %100 fazlası ile ilgili belediye veya il özel idaresinden tahsil edilir. Bu şekilde tahsil edilememesi halinde ilgisine göre Hazine ve Maliye Bakanlığı veya İller Bankası Anonim Şirketi tarafından belediye veya il özel idaresinin 2/7/2008 tarihli ve 5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun gereğince aktarılan paylarından kesilerek, genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere takip eden ayın sonuna kadar Bakanlık merkez muhasebe birimi hesabına aktarılır. Verilen iki aylık süre sonunda valiliğin yaptıracağı tespitlerle plân veya projelere uyulduğu ve arazi tahribatının durduğu ve tarımsal üretime uygun hale getirildiği belirlenirse sınırlama ve hak mahrumiyetleri ortadan kalkar.

 

Tarım arazilerinin amacı dışında kullanılmasına ve toprak koruma projelerine uyulmamasına ilişkin cezalar ve yükümlülükler

 

Madde 21- (Başlığı ile Birlikte Değişik: 28/10/2020-7255/25 md.) Tarımsal amaçlı yapılarda ve tarım dışı arazi kullanımlarında izin alınması ve toprak koruma projelerine uyulması zorunludur. Tarımsal amaçlı yapılara ve tarım dışı arazi kullanımına izinsiz başlanılması, alınan izne uygun kullanılmaması veya hazırlanan toprak koruma projelerine uyulmaması halinde, aşağıdaki işlemler gerçekleştirilir ve yaptırımlar uygulanır:

a) Arazi kullanımı için izinsiz işe başlanılması ya da alınan izne uygun kullanılmaması halinde; valilik işi tamamen durdurur, yapılan iş tamamlanmış ise kullanımına izin verilmez. Arazi sahibine veya araziyi bozana bin Türk Lirasından az olmamak kaydıyla, kullanılan veya zarar verilen alanın her metrekaresi için on Türk Lirası idarî para cezası verilir. Büyük ova koruma alanlarında bu ceza iki katı olarak uygulanır. İdarî para cezasının tebliğinden itibaren bir ay içinde başvurularak 13 üncü veya 14 üncü maddelerdeki izinlerin alınması şartıyla işin tamamlanmasına, bitmiş ise kullanımına izin verilebilir.

Başvuru yapmayanlara veya izin talepleri uygun görülmeyenlere, izinsiz bütün yapılarını yıkması ve araziyi tarımsal üretime uygun hale getirmesi için iki ay süre verilir. Verilen süre içinde izinsiz yapıların yıkılmadığı ve arazinin tarımsal üretime uygun hale getirilmediğinin Bakanlık birimlerince tespit edilmesi durumunda; valilikçe faaliyet durdurulur ve bu bendin ikinci cümlesinde belirtilen idarî para cezası üç katı olarak uygulanır. İzinsiz bütün yapılar, masrafları Bakanlıkça karşılanmak kaydıyla, bir ay içinde belediyeler veya il özel idarelerince yıkılır ve taşınmazlar tarımsal üretime uygun hale getirilir. Arazinin tarımsal üretime uygun hale getirilmesi için yıkım ve temizleme masrafları sorumlulardan Bakanlıkça genel hükümlere göre tahsil edilir.

b) Toprak koruma projelerine aykırı hareket edilmesi halinde valilik tarafından bin Türk Lirasından az olmamak kaydıyla, bozulan arazinin her metrekaresi için on Türk Lirası idarî para cezası uygulanır ve projeye uygunluk sağlanması için azami iki ay süre verilir. Büyük ova koruma alanlarında bu ceza iki katı olarak uygulanır.

Bu sürenin sonunda aykırı kullanımların devam etmesi durumunda; valilikçe faaliyet durdurulur, verilen kullanım izni iptal edilir ve bu bendin birinci cümlesinde belirtilen idarî para cezası üç katı olarak uygulanır. İzinsiz bütün yapılar, masrafları Bakanlıkça karşılanmak kaydıyla, bir ay içinde belediyeler veya il özel idarelerince yıkılır ve taşınmazlar tarımsal üretime uygun hale getirilir. Arazinin tarımsal üretime uygun hale getirilmesi için yıkım ve temizleme masrafları sorumlulardan Bakanlıkça genel hükümlere göre tahsil edilir. İkinci fıkranın (a) ve (b) bentleri uyarınca hakkında yıkım kararı alınmış olmasına rağmen bir ay içinde belediye veya il özel idarelerince yıkılmayan yapılar, yıkım masrafları Bakanlıkça karşılanmak üzere Bakanlıkça yıkılabilir veya yıktırılabilir. Yıkım masrafları %100 fazlası ile ilgili belediye veya il özel idaresinden tahsil edilir.

Bu şekilde tahsil edilememesi halinde ilgisine göre Hazine ve Maliye Bakanlığı veya İller Bankası Anonim Şirketi tarafından belediye veya il özel idaresinin 5779 sayılı Kanun gereğince aktarılan paylarından kesilerek, genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere takip eden ayın sonuna kadar Bakanlık merkez muhasebe birimi hesabına aktarılır.

Toprak koruma projelerinin hazırlatılmaması, yetersizliği veya zamanında gerekli tadilatların yapılmaması sonucu arazi tahribi veya toprak kayıpları olması halinde meydana gelecek zararlardan; proje hazırlanmasına gerek olmadığına karar verenler, proje hazırlanmış ise projeyi hazırlayan ve onaylayanlar sorumludur.

Tarım arazilerini, tescili mümkün olmayan fiili hisseler oluşturarak arazinin hisselere tekabül ettiği kabul edilen kısımlarının zilyetliğini, bir özel hukuk tüzel kişisinin faaliyeti kapsamında bu tüzel kişiyle üyelik veya ortaklık ilişkisi kurarak devretmek veya bu işlere aracılık etmek suretiyle arazinin bütünlüğünün bozulmasına ve amacı dışında kullanılmasına sebebiyet verenlere bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yüz günden bin güne kadar adli para cezası verilir. Ayrıca bu tüzel kişi hakkında elli bin Türk Lirasından iki yüz elli bin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir.

Tarım arazisinin bütünlüğünün sağlanması ve tarımsal üretime uygun duruma getirilmesi halinde, bu fıkra uyarınca kamu davası açılmaz, açılmış olan kamu davası düşer, mahkum olunan ceza bütün sonuçlarıyla ortadan kalkar. 19 uncu ve 20 nci maddeler ile bu maddenin uygulanmasında kusurlu bulunan sorumlular, fiillerinin niteliğine göre 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun kamu görevlilerine ait hükümleri uyarınca cezalandırılırlar. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından çıkarılan yönetmelik ile belirlenir.

 

İdarî cezalara itiraz ve para cezalarının tahsili

 

Madde 22 – (Değişik: 23/1/2008 – 5728/577 md.) Bu Kanunda yazılı olan idarî cezalar mahallî mülkî amir tarafından verilir. Gelir ve giderler Madde 23 – Bu Kanun hükümlerine göre tahsil edilen her türlü gelir ve cezalar, genel bütçeye gelir kaydedilir. Kanunun uygulanmasına ilişkin gerekli ödenek Bakanlık bütçesinde öngörülür.

 

ALTINCI BÖLÜM

 

Yönetmelikler, Değiştirilen, Geçici ve Son Hükümler12 Yönetmelikler13

Madde 24- (Değişik: 2/7/2018-KHK/700/170 md.) Bu Kanunun uygulanmasına dair yönetmelikler ilgili kurum ve kuruluşların görüşü alınarak Bakanlık tarafından yürürlüğe konulur.

Madde 25 – (3.5.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunu ile ilgili olup yerine işlenmiştir.)

Madde 26 – (21.6.1987 tarihli ve 3402 sayılı Kadastro Kanunu ile ilgili olup yerine işlenmiştir.)

Madde 27 – (25.2.1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanunu ile ilgili olup yerine işlenmiştir.) Ek Madde 1 – (Ek: 31/1/2007-5578/5 md.) Bakanlık, bu Kanunun uygulamasında ihtiyaç duyulacak her türlü eğitim faaliyetini düzenleyebilir ve eğitim sonrası sertifika verebilir.

Geçici Madde 1 – 11.10.2004 tarihinden önce tarım arazileri; gerekli izinler alınmadan tarım dışı amaçlı kullanıma açılmış ve tarımsal bütünlüğü bozmuyor ise söz konusu arazinin istenilen amaçla kullanımı için, altı ay içerisinde Bakanlığa müracaat edilmesi, hazırlanacak toprak koruma projesine uyulması ve tarım dışı kullanılan tarım arazilerinin her metre karesi için beş Yeni Türk Lirası ödenmesi şartıyla izin verilir.

Geçici Madde 2 – Çiftçi kayıt sistemi oluşturulması amacıyla, ilgililerin isteği üzerine tarım arazilerinin veraset intikal ve cins tashihi işlemleri için; Veraset İntikal Vergisi, tapu harcı, döner sermaye ücreti ve her türlü vergi ve kesintiler bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren iki yıllık süre içinde alınmaz. 12 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılı KHK’nin 170 inci maddesiyle, bu bölüm başlığında yer alan “Tüzük ve” ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır. 13 Bu madde başlığı “ Tüzük ve yönetmelikler” iken, 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılı KHK’nin 170 inci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

Geçici Madde 3 – (Ek: 31/1/2007-5578/6 md.; Mülga: 26/3/2008-5751/2 md.)

Geçici Madde 4 – (Ek: 26/3/2008-5751/2 md.) 11/10/2004 tarihinden önce, gerekli izinler alınmadan tarım dışı amaçlı kullanıma açılmış bulunan arazilerin tarımsal bütünlüğü bozmuyor ise istenilen amaçla kullanımı için, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl içerisinde Bakanlığa başvurulması, hazırlanacak toprak koruma projesine uyulması ve tarım dışı kullanılan tarım arazilerinin her metre karesi için beş Yeni Türk Lirası ödenmesi şartıyla izin verilir. Söz konusu arazi ve tesislerin istenilen amaçla kullanımı için çeşitli kurumlardan alınması gerekli ruhsat, izin gibi işlemler, Bakanlığa başvuru tarihinden itibaren 2 yıl içerisinde tamamlanıncaya kadar başvuru sahipleri faaliyetlerine devam ederler. Bu süreler içerisinde gerekli izinleri alamayanların üretim faaliyetleri ilgili idarelerce durdurulur. Tarım arazisi vasfından çıkarılan araziler, ilgili kuruluşlarca başvuru sahibinin isteği doğrultusunda vasfını değiştirir.

Geçici Madde 5 – (Ek: 30/4/2014-6537/8 md.) Bu maddenin yayımı tarihinde mirasçılar arasında henüz paylaşımı yapılmamış tarımsal arazilerin devir işlemleri, bu maddeyi ihdas eden Kanundan önceki kanun hükümlerine göre tamamlanır. Bu maddenin yayımı tarihinden önce tarımsal arazilerin paylaşımına ilişkin olarak açılmış ve hâlen devam etmekte olan davalarda, bu maddeyi ihdas eden Kanundan önceki kanun hükümleri uygulanır. Bu maddenin yayımı tarihinden itibaren iki yıl içinde birinci fıkraya göre yapılacak devir işlemleri harçlardan müstesnadır. Bu süre Bakanlar Kurulu tarafından iki yıl uzatılabilir.

Geçici Madde 6 – (Ek:4/7/2019-7181/21 md.) 19/7/2005 tarihinden önce onaylanmış 1/5000 veya 1/1000 ölçekli imar planları veya arsa vasfı kazanmış parseller ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce belirlenen onaylı köy ve/veya mezraların yerleşik alanı ve civarı ile yerleşik alanlar izinli kabul edilir.

Geçici Madde 7- (Ek:28/10/2020-7255/26 md.) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş yıl boyunca,20 nci ve 21 inci maddelere aykırı hareket edenlere, aykırılığın tarımsal amaçlı yapı olması durumunda mezkûr maddelerde öngörülen idarî para cezalarının yarısı uygulanır. Yürürlük Madde 28 – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 29 – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. (Ek: 30/4/2014-6537/5 md.) (1)

SAYILI LİSTE TÜRKİYE İL/İLÇE BAZINDA YETER GELİRLİ TARIMSAL ARAZİ BÜYÜKLÜKLERİ

İl/İlçe

Sulu Arazi (Da) Kuru Arazi (Da) Dikili Arazi (Da) Örtüaltı Arazi (Da)

Adana Aladağ 70 150 10 3 Ceyhan 50 160 10 3 Çukurova 65 150 10 3 Feke 80 175 10 3 İmamoğlu 55 120 10 3 Karaisalı 70 160 10 3 Karataş 65 175 10 3 Kozan 50 125 10 3 Pozantı 90 160 10 3 Saimbeyli 90 120 10 3 Sarıçam 70 120 10 3 Seyhan 50 120 10 3 Tufanbeyli 95 175 10 3 Yumurtalık 50 135 10 3 Yüreğir 50 160 10 3 Adıyaman Besni 65 160 10 3 Çelikhan 55 140 10 3 Gerger 70 170 10 3 Gölbaşı 65 165 10 3 Kahta 70 160 10 3 Merkez 65 160 10 3 Samsat 70 160 10 3 Sincik 55 140 10 3 Tut 65 150 10 3 Afyonkarahisar Başmakçı 70 200 10 3 Bayat 75 175 10 3 Bolvadin 65 200 10 3 Çay 80 180 10 3 Çobanlar 85 200 10 3 Dazkırı 75 200 10 3 Dinar 60 200 10 3 Emirdağ 65 190 10 3 Evciler 65 180 10 3 Hocalar 65 190 10 3 İhsaniye 65 160 10 3 İscehisar 100 180 10 3 Kızılören 60 200 10 3 Merkez 75 190 10 3 Sandıklı 70 200 10 3 Sinanpaşa 65 155 10 3 Sultandağı 60 150 10 3 Şuhut 65 190 10 3 Ağrı Diyadin 100 200 10 3 Doğubeyazıt 100 200 10 3 Eleşkirt 80 150 10 3 Hamur 100 200 10 3 Merkez 80 180 10 3 Patnos 100 200 10 3 Taşlıçay 100 200 10 3 Tutak 100 200 10 3 Aksaray Ağaçören 70 190 10 3 Eskil 70 185 10 3 Gülağaç 70 195 10 3 Güzelyurt 70 195 10 3 Merkez 75 185 10 3 Ortaköy 70 175 10 3 Sarıyahşi 80 160 10 3 Amasya Göynücek 75 175 10 3 Gümüşhacıköy 70 160 10 3 Hamamözü 85 190 10 3 Merkez 75 170 10 3 Merzifon 75 160 10 3 Suluova 75 160 10 3 Taşova 75 200 10 3 Ankara Akyurt 65 170 10 3 Altındağ 80 200 10 3 Ayaş 65 200 10 3 Bala 70 165 10 3 Beypazarı 60 150 10 3 Çamlıdere 90 200 10 3 Çankaya 90 200 10 3 Çubuk 100 200 10 3 Elmadağ 100 200 10 3 Etimesgut 90 200 10 3 Evren 75 165 10 3 Gölbaşı 100 200 10 3 Güdül 70 200 10 3 Haymana 70 200 10 3 Kalecik 70 200 10 3 Kazan 100 175 10 3 Keçiören 90 200 10 3 Kızılcahamam 90 180 10 3 Mamak 70 200 10 3 Nallıhan 70 200 10 3 Polatlı 70 160 10 3 Pursaklar 80 170 10 3 Sincan 70 165 10 3 Ş.Koçhisar 75 200 10 3 Yenimahalle 80 200 10 3 Antalya Akseki 70 160 10 3 Aksu 60 130 10 3 Alanya 100 190 10 3 Demre 70 200 10 3 Döşemealtı 65 120 10 3 Elmalı 75 145 10 3 Finike 70 165 10 3 Gazipaşa 70 145 10 3 Gündoğmuş 80 165 10 3 İbradı 90 155 10 3 Kaş 70 165 10 3 Kemer 70 130 10 3 Kepez 65 140 10 3 Konyaaltı 70 165 10 3 Korkuteli 75 190 10 3 Kumluca 70 145 10 3 Manavgat 65 140 10 3 Muratpaşa 70 165 10 3 Serik 60 130 10 3 Ardahan Çıldır 85 175 10 3 Damal 100 200 10 3 Göle 100 200 10 3 Hanak 100 200 10 3 Merkez 100 200 10 3 Posof 70 160 10 3 Artvin Ardanuç 75 200 10 3 Arhavi 75 200 10 3 Borçka 80 200 10 3 Hopa 75 200 10 3 Merkez 70 180 10 3 Murgul 80 200 10 3 Şavşat 75 200 10 3 Yusufeli 80 200 10 3 Aydın Bozdoğan 65 165 10 3 Buharkent 60 125 10 3 Çine 65 135 10 3 Didim 60 140 10 3 Germencik 50 125 10 3 İncirliova 60 135 10 3 Karacasu 70 190 10 3 Karpuzlu 65 165 10 3 Koçarlı 50 130 10 3 Köşk 60 140 10 3 Kuşadası 50 140 10 3 Kuyucak 50 120 10 3 Merkez 50 125 10 3 Nazilli 50 130 10 3 Söke 50 125 10 3 Sultanhisar 55 130 10 3 Yenipazar 60 165 10 3 Balıkesir Ayvalık 60 140 10 3 Balya 100 200 10 3 Bandırma 60 140 10 3 Bigadiç 70 160 10 3 Burhaniye 70 170 10 3 Dursunbey 100 200 10 3 Edremit 60 120 10 3 Erdek 60 180 10 3 Gömeç 60 170 10 3 Gönen 80 170 10 3 Havran 80 180 10 3 İvrindi 90 200 10 3 Kepsut 80 170 10 3 Manyas 80 170 10 3 Marmara 80 170 10 3 Merkez 80 170 10 3 Savaştepe 80 170 10 3 Sındırgı 80 200 10 3 Susurluk 80 170 10 3 Bartın Amasra 80 135 10 3 Kurucaşile 60 130 10 3 Merkez 95 135 10 3 Ulus 85 135 10 3 Batman Beşiri 60 155 10 3 Gercüş 65 150 10 3 Hasankeyf 65 150 10 3 Kozluk 60 160 10 3 Merkez 60 155 10 3 Sason 65 170 10 3 Bayburt Aydıntepe 70 180 10 3 Demirözü 70 180 10 3 Merkez 70 180 10 3 Bilecik Bozüyük 70 170 10 3 Gölpazarı 70 170 10 3 İnhisar 80 170 10 3 Merkez 80 170 10 3 Osmaneli 75 140 10 3 Pazaryeri 70 145 10 3 Söğüt 70 145 10 3 Yenipazar 70 145 10 3 Bingöl Adaklı 100 200 10 3 Genç 100 200 10 3 Karlıova 80 170 10 3 Kiğı 100 200 10 3 Merkez 100 200 10 3 Solhan 100 200 10 3 Yayladere 100 200 10 3 Yedisu 100 200 10 3 Bitlis Adilcevaz 100 185 10 3 Ahlat 80 170 10 3 Güroymak 100 200 10 3 Hizan 100 200 10 3 Merkez 90 200 10 3 Mutki 90 185 10 3 Tatvan 90 170 10 3 Bolu Dörtdivan 95 150 10 3 Gerede 95 195 10 3 Göynük 95 150 10 3 Kıbrıscık 95 190 10 3 Mengen 95 200 10 3 Merkez 65 140 10 3 Mudurnu 90 140 10 3 Seben 95 160 10 3 Yeniçağa 95 160 10 3 Burdur Ağlasun 80 200 10 3 Altınyayla 85 190 10 3 Bucak 70 120 10 3 Çavdır 90 200 10 3 Çeltikçi 100 185 10 3 Gölhisar 85 185 10 3 Karamanlı 80 200 10 3 Kemer 90 180 10 3 Merkez 85 170 10 3 Tefenni 85 175 10 3 Yeşilova 90 180 10 3 Bursa Büyükorhan 85 165 10 3 Gemlik 70 135 10 3 Gürsu 75 160 10 3 Harmancık 100 200 10 3 İnegöl 55 120 10 3 İznik 75 145 10 3 Karacabey 65 140 10 3 Keles 75 175 10 3 Kestel 60 150 10 3 M. Kemalpaşa 80 160 10 3 Mudanya 60 180 10 3 Nilüfer 60 135 10 3 Orhaneli 70 135 10 3 Orhangazi 70 135 10 3 Osmangazi 75 135 10 3 Yenişehir 60 130 10 3 Yıldırım 70 150 10 3 Çanakkale Ayvacık 55 120 10 3 Bayramiç 60 120 10 3 Biga 55 120 10 3 Bozcaada 55 130 10 3 Çan 55 120 10 3 Eceabat 50 120 10 3 Ezine 55 125 10 3 Gelibolu 50 120 10 3 Gökçeada 60 125 10 3 Lapseki 55 120 10 3 Merkez 55 120 10 3 Yenice 60 120 10 3 Çankırı Atkaracalar 60 140 10 3 Bayramören 80 180 10 3 Çerkeş 80 155 10 3 Eldivan 80 190 10 3 Ilgaz 80 190 10 3 Kızılırmak 80 190 10 3 Korgun 80 185 10 3 Kurşunlu 80 170 10 3 Merkez 80 195 10 3 Orta 80 160 10 3 Şabanözü 80 155 10 3 Yapraklı 70 150 10 3 Çorum Alaca 80 150 10 3 Bayat 75 155 10 3 Boğazkale 90 145 10 3 Dodurga 80 150 10 3 İskilip 100 170 10 3 Kargı 70 160 10 3 Laçin 100 150 10 3 Mecitözü 85 150 10 3 Merkez 85 145 10 3 Oğuzlar 95 140 10 3 Ortaköy 100 200 10 3 Osmancık 75 155 10 3 Sungurlu 70 155 10 3 Uğurludağ 100 165 10 3 Denizli Acıpayam 60 200 10 3 Akköy 55 145 10 3 Babadağ 75 165 10 3 Baklan 60 190 10 3 Bekilli 85 165 10 3 Beyağaç 100 200 10 3 Bozkurt 55 140 10 3 Buldan 50 170 10 3 Çal 60 170 10 3 Çameli 65 200 10 3 Çardak 65 180 10 3 Çivril 70 200 10 3 Güney 85 180 10 3 Honaz 60 170 10 3 Kale 60 135 10 3 Merkez 55 135 10 3 Sarayköy 50 135 10 3 Serinhisar 65 190 10 3 Tavas 60 160 10 3 Diyarbakır Bağlar 65 160 10 3 Bismil 60 160 10 3 Çermik 70 175 10 3 Çınar 60 145 10 3 Çüngüş 90 175 10 3 Dicle 60 155 10 3 Eğil 65 140 10 3 Ergani 60 135 10 3 Hani 65 140 10 3 Hazro 60 150 10 3 Kayapınar 60 150 10 3 Kocaköy 60 150 10 3 Kulp 60 170 10 3 Lice 60 150 10 3 Silvan 65 150 10 3 Sur 60 130 10 3 Yenişehir 55 130 10 3 Düzce Akçakoca 75 140 10 3 Cumayeri 75 130 10 3 Çilimli 70 120 10 3 Gölyaka 85 170 10 3 Gümüşova 85 155 10 3 Kaynaşlı 70 130 10 3 Merkez 55 200 10 3 Yığılca 65 180 10 3 Edirne Enez 55 130 10 3 Havsa 50 130 10 3 İpsala 50 125 10 3 Keşan 50 120 10 3 Lalapaşa 55 135 10 3 Meriç 55 140 10 3 Merkez 50 120 10 3 Süleoğlu 55 140 10 3 Uzunköprü 50 125 10 3 Elazığ Ağın 75 175 10 3 Alacakaya 100 195 10 3 Arıcak 90 175 10 3 Baskil 75 160 10 3 Karakoçan 85 185 10 3 Keban 90 200 10 3 Kovancılar 75 130 10 3 Maden 85 175 10 3 Merkez 70 145 10 3 Palu 75 150 10 3 Sivrice 95 185 10 3 Erzincan Çayırlı 90 200 10 3 İliç 90 200 10 3 Kemah 100 200 10 3 Kemaliye 100 195 10 3 Merkez 85 165 10 3 Otlukbeli 80 150 10 3 Refahiye 85 165 10 3 Tercan 85 165 10 3 Üzümlü 80 150 10 3 Erzurum Aşkale 100 200 10 3 Aziziye(Ilıca) 100 190 10 3 Çat 100 200 10 3 Hınıs 100 200 10 3 Horasan 100 200 10 3 İspir 100 200 10 3 Karaçoban 100 200 10 3 Karayazı 100 200 10 3 Köprüköy 80 200 10 3 Narman 100 200 10 3 Oltu 100 200 10 3 Olur 100 190 10 3 Palandöken 100 200 10 3 Pasinler 90 200 10 3 Pazaryolu 100 180 10 3 Şenkaya 95 200 10 3 Tekman 100 200 10 3 Tortum 90 150 10 3 Uzundere 80 160 10 3 Yakutiye 90 190 10 3 Eskişehir Alpu 60 160 10 3 Beylikova 60 140 10 3 Çifteler 60 160 10 3 Günyüzü 60 140 10 3 Han 75 140 10 3 İnönü 80 140 10 3 Mahmudiye 70 145 10 3 Mihalgazi 70 145 10 3 Mihalıçcık 65 145 10 3 Odunpazarı 60 130 10 3 Sarıcakaya 80 145 10 3 Seyitgazi 75 150 10 3 Sivrihisar 75 150 10 3 Tepebaşı 60 130 10 3 Gaziantep Araban 70 150 10 3 İslahiye 65 135 10 3 Kargamış 80 190 10 3 Nizip 65 175 10 3 Nurdağı 60 140 10 3 Oğuzeli 60 140 10 3 Şahinbey 70 190 10 3 Şehitkamil 65 175 10 3 Yavuzeli 70 135 10 3 Giresun Alucra 50 120 10 3 Bulancak 50 120 10 3 Çamoluk 50 120 10 3 Çanakçı 50 120 10 3 Dereli 50 120 10 3 Doğankent 50 120 10 3 Espiye 50 120 10 3 Eynesil 50 120 10 3 Görele 50 120 10 3 Güce 50 120 10 3 Keşap 50 120 10 3 Merkez 50 120 10 3 Piraziz 50 120 10 3 Ş. Karahisar 50 120 10 3 Tirebolu 50 120 10 3 Yağlıdere 50 120 10 3 Gümüşhane Kelkit 70 150 10 3 Köse 100 200 10 3 Kürtün 90 190 10 3 Merkez 65 150 10 3 Şiran 90 200 10 3 Torul 80 160 10 3 Hakkari Çukurca 90 180 10 3 Merkez 90 180 10 3 Şemdinli 90 180 10 3 Yüksekova 90 180 10 3 Hatay Altınözü 60 175 10 3 Belen 60 165 10 3 Dörtyol 60 140 10 3 Erzin 60 140 10 3 Hassa 60 130 10 3 İskenderun 55 145 10 3 Kırıkhan 55 140 10 3 Kumlu 55 145 10 3 Merkez 65 140 10 3 Reyhanlı 60 140 10 3 Samandağ 75 140 10 3 Yayladağı 70 150 10 3 Iğdır Aralık 50 150 10 3 Karakoyunlu 50 150 10 3 Merkez 50 150 10 3 Tuzluca 50 150 10 3 Isparta Aksu 100 155 10 3 Atabey 100 185 10 3 Eğirdir 90 200 10 3 Gelendost 85 170 10 3 Gönen 85 165 10 3 Keçiborlu 90 155 10 3 Merkez 90 155 10 3 Senirkent 85 150 10 3 Sütçüler 90 150 10 3 Şarkikaraağaç 95 140 10 3 Uluborlu 90 150 10 3 Yalvaç 70 150 10 3 Yenişarbademli 90 150 10 3 İstanbul Arnavutköy 55 120 10 3 Avcılar 55 140 10 3 Başakşehir 60 140 10 3 Beykoz 65 145 10 3 Beylikdüzü 60 130 10 3 Büyükçekmece 55 120 10 3 Çatalca 60 130 10 3 Çekmeköy 60 140 10 3 Esenyurt 80 200 10 3 Kartal 55 120 10 3 Pendik 60 145 10 3 Sancaktepe 55 120 10 3 Silivri 60 200 10 3 Şile 80 170 10 3 Şişli 60 170 10 3 Tuzla 80 170 10 3 İzmir Aliağa 55 140 10 3 Balçova 55 120 10 3 Bayındır 50 135 10 3 Bergama 60 145 10 3 Beydağ 65 140 10 3 Bornova 60 140 10 3 Buca 55 140 10 3 Çeşme 85 170 10 3 Çiğli 55 135 10 3 Dikili 55 135 10 3 Foça 55 135 10 3 Gaziemir 65 135 10 3 Güzelbahçe 55 135 10 3 Karabağlar 60 185 10 3 Karaburun 60 185 10 3 Karşıyaka 65 135 10 3 Kemalpaşa 65 135 10 3 Kınık 55 140 10 3 Kiraz 55 140 10 3 Konak 75 200 10 3 Menderes 55 135 10 3 Menemen 55 135 10 3 Narlıdere 55 135 10 3 Ödemiş 55 120 10 3 Seferihisar 55 140 10 3 Selçuk 65 140 10 3 Tire 55 135 10 3 Torbalı 55 135 10 3 Urla 55 135 10 3 Kahramanmaraş Afşin 60 140 10 3 Andırın 80 170 10 3 Çağlayancerit 70 155 10 3 Ekinözü 70 185 10 3 Elbistan 60 140 10 3 Göksun 75 175 10 3 Merkez 60 150 10 3 Nurhak 65 150 10 3 Pazarcık 60 185 10 3 Türkoğlu 55 120 10 3 Karabük Eflani 70 150 10 3 Eskipazar 70 150 10 3 Merkez 70 150 10 3 Ovacık 70 160 10 3 Safranbolu 70 150 10 3 Yenice 70 150 10 3 Ayrancı 65 140 10 3 Başyayla 70 155 10 3 Ermenek 60 150 10 3 Kazımkarabekir 65 160 10 3 Merkez 70 175 10 3 Sarıveliler 70 150 10 3 Kars Akyaka 90 160 10 3 Arpaçay 90 160 10 3 Digor 90 160 10 3 Kağızman 90 150 10 3 Merkez 90 150 10 3 Sarıkamış 90 200 10 3 Selim 90 160 10 3 Susuz 90 160 10 3 Kastamonu Abana 90 200 10 3 Ağlı 90 200 10 3 Araç 70 130 10 3 Azdavay 95 200 10 3 Bozkurt 90 200 10 3 Cide 70 130 10 3 Çatalzeytin 75 145 10 3 Daday 75 175 10 3 Devrekani 75 160 10 3 Doğanyurt 75 200 10 3 Hanönü 90 185 10 3 İhsangazi 75 160 10 3 İnebolu 80 185 10 3 Küre 75 160 10 3 Merkez 70 160 10 3 Pınarbaşı 75 200 10 3 Seydiler 70 160 10 3 Şenpazar 70 175 10 3 Taşköprü 70 175 10 3 Tosya 100 200 10 3 Kayseri Akkışla 75 135 10 3 Bünyan 65 155 10 3 Develi 70 155 10 3 Felahiye 95 170 10 3 Hacılar 65 200 10 3 İncesu 65 200 10 3 Kocasinan 65 200 10 3 Melikgazi 65 170 10 3 Özvatan 100 175 10 3 Pınarbaşı 75 200 10 3 Sarıoğlan 65 170 10 3 Sarız 80 155 10 3 Talas 100 200 10 3 Tomarza 75 155 10 3 Yahyalı 60 140 10 3 Yeşilhisar 60 180 10 3 Kırıkkale Bahşılı 100 170 10 3 Balışeyh 75 150 10 3 Çelebi 70 165 10 3 Delice 80 160 10 3 Karakeçili 70 170 10 3 Keskin 70 145 10 3 Merkez 100 140 10 3 Sulakyurt 90 165 10 3 Yahşihan 75 150 10 3 Kırklareli Babaeski 60 125 10 3 Demirköy 65 150 10 3 Kofçaz 65 150 10 3 Lüleburgaz 55 120 10 3 Merkez 60 135 10 3 Pehlivanköy 55 135 10 3 Pınarhisar 60 135 10 3 Vize 50 135 10 3 Kırşehir Akçakent 85 175 10 3 Akpınar 75 150 10 3 Boztepe 70 140 10 3 Çiçekdağı 85 140 10 3 Kaman 75 155 10 3 Merkez 85 160 10 3 Mucur 75 155 10 3 Kilis Elbeyli 55 145 10 3 Merkez 90 200 10 3 Musabeyli 55 130 10 3 Polateli 55 135 10 3 Kocaeli Başiskele 70 140 10 3 Çayırova 70 145 10 3 Darıca 70 145 10 3 Derince 70 145 10 3 Dilovası 70 145 10 3 Gebze 75 180 10 3 Gölcük 70 140 10 3 İzmit 75 180 10 3 Kandıra 75 160 10 3 Karamürsel 70 160 10 3 Kartepe 70 145 10 3 Körfez 70 160 10 3 Konya Ahırlı 60 180 10 3 Akören 100 200 10 3 Akşehir 60 160 10 3 Altınekin 60 165 10 3 Beyşehir 60 165 10 3 Bozkır 60 180 10 3 Cihanbeyli 55 175 10 3 Çeltik 60 175 10 3 Çumra 55 200 10 3 Derbent 80 145 10 3 Derebucak 55 170 10 3 Doğanhisar 70 175 10 3 Emirgazi 75 200 10 3 Ereğli 55 170 10 3 Güneysınır 70 170 10 3 Hadim 65 145 10 3 Halkapınar 55 140 10 3 Hüyük 60 160 10 3 Ilgın 60 165 10 3 Kadınhanı 60 165 10 3 Karapınar 60 170 10 3 Karatay 60 175 10 3 Kulu 55 155 10 3 Meram 65 160 10 3 Sarayönü 70 175 10 3 Selçuklu 60 175 10 3 Seydişehir 60 150 10 3 Taşkent 70 195 10 3 Tuzlukçu 65 170 10 3 Yalıhüyük 60 175 10 3 Yunak 60 200 10 3 Kütahya Altıntaş 75 155 10 3 Aslanapa 70 155 10 3 Çavdarhisar 70 155 10 3 Domaniç 70 155 10 3 Dumlupınar 60 155 10 3 Emet 65 155 10 3 Gediz 65 155 10 3 Hisarcık 70 155 10 3 Merkez 60 140 10 3 Pazarlar 70 200 10 3 Simav 80 200 10 3 Şaphane 60 155 10 3 Tavşanlı 60 155 10 3 Malatya Akçadağ 100 200 10 3 Arapkir 90 185 10 3 Arguvan 80 150 10 3 Battalgazi 100 185 10 3 Darende 100 200 10 3 Doğanşehir 70 175 10 3 Doğanyol 90 150 10 3 Hekimhan 80 165 10 3 Kale 90 185 10 3 Kuluncak 95 200 10 3 Merkez 100 200 10 3 Pötürge 90 185 10 3 Yazıhan 70 200 10 3 Yeşilyurt 80 200 10 3 Manisa Ahmetli 60 120 10 3 Akhisar 50 130 10 3 Alaşehir 55 130 10 3 Demirci 85 200 10 3 Gölmarmara 55 145 10 3 Gördes 100 190 10 3 Kırkağaç 60 160 10 3 Köprübaşı 90 200 10 3 Kula 60 170 10 3 Merkez 50 145 10 3 Salihli 55 145 10 3 Sarıgöl 90 180 10 3 Saruhanlı 55 170 10 3 Selendi 100 200 10 3 Soma 65 160 10 3 Turgutlu 50 145 10 3 Mardin Dargeçit 80 145 10 3 Derik 60 135 10 3 Kızıltepe 55 130 10 3 Mazıdağı 60 140 10 3 Merkez 60 135 10 3 Midyat 75 145 10 3 Nusaybin 60 140 10 3 Ömerli 65 145 10 3 Savur 60 140 10 3 Yeşilli 70 145 10 3 Mersin Akdeniz 60 120 10 3 Anamur 70 160 10 3 Aydıncık 100 180 10 3 Bozyazı 60 195 10 3 Çamlıyayla 75 150 10 3 Erdemli 100 180 10 3 Gülnar 75 150 10 3 Mezitli 90 160 10 3 Mut 70 160 10 3 Silifke 60 190 10 3 Tarsus 60 125 10 3 Toroslar 75 120 10 3 Yenişehir 100 190 10 3 Muğla Bodrum 100 200 10 3 Dalaman 70 180 10 3 Datça 80 180 10 3 Fethiye 75 155 10 3 Kavaklıdere 90 180 10 3 Köyceğiz 100 200 10 3 Marmaris 100 200 10 3 Merkez 90 180 10 3 Milas 70 120 10 3 Ortaca 70 120 10 3 Ula 100 190 10 3 Yatağan 80 180 10 3 Muş Bulanık 100 200 10 3 Hasköy 80 150 10 3 Korkut 100 200 10 3 Malazgirt 100 160 10 3 Merkez 100 200 10 3 Varto 100 200 10 3 Nevşehir Acıgöl 80 155 10 3 Avanos 75 140 10 3 Derinkuyu 75 155 10 3 Gülşehir 70 150 10 3 Hacıbektaş 70 150 10 3 Kozaklı 85 150 10 3 Merkez 80 165 10 3 Ürgüp 75 165 10 3 Niğde Altunhisar 85 200 10 3 Bor 80 170 10 3 Çamardı 70 140 10 3 Çiftlik 70 195 10 3 Merkez 75 140 10 3 Ulukışla 80 170 10 3 Ordu Akkuş 60 150 10 3 Aybastı 60 150 10 3 Çamaş 75 180 10 3 Çatalpınar 80 160 10 3 Çaybaşı 80 165 10 3 Fatsa 75 170 10 3 Gölköy 65 165 10 3 Gülyalı 85 160 10 3 Gürgentepe 60 175 10 3 İkizce 65 165 10 3 Kabadüz 65 165 10 3 Kabataş 75 175 10 3 Korgan 80 185 10 3 Kumru 65 160 10 3 Merkez 70 175 10 3 Mesudiye 90 180 10 3 Perşembe 85 170 10 3 Ulubey 80 175 10 3 Ünye 75 165 10 3 Osmaniye Bahçe 65 120 10 3 Düziçi 60 120 10 3 Hasanbeyli 65 120 10 3 Kadirli 60 120 10 3 Merkez 60 120 10 3 Sumbas 60 120 10 3 Toprakkale 60 130 10 3 Rize Ardeşen 60 150 10 3 Çamlıhemşin 60 150 10 3 Çayeli 75 180 10 3 Derepazarı 80 160 10 3 Fındıklı 80 165 10 3 Güneysu 75 170 10 3 Hemşin 65 165 10 3 İkizdere 85 160 10 3 İyidere 60 175 10 3 Kalkandere 65 165 10 3 Merkez 65 165 10 3 Pazar 75 175 10 3 Adapazarı 60 130 10 3 Akyazı 65 140 10 3 Arifiye 60 130 10 3 Erenler 60 130 10 3 Ferizli 65 140 10 3 Geyve 65 140 10 3 Hendek 65 140 10 3 Karapürçek 70 155 10 3 Karasu 70 155 10 3 Kaynarca 65 140 10 3 Kocaali 70 155 10 3 Pamukova 70 140 10 3 Sapanca 70 140 10 3 Serdivan 70 155 10 3 Söğütlü 60 130 10 3 Taraklı 70 160 10 3 Samsun Alaçam 80 180 10 3 Asarcık 100 200 10 3 Atakum 80 180 10 3 Ayvacık 100 200 10 3 Bafra 65 180 10 3 Canik 85 200 10 3 Çarşamba 65 120 10 3 Havza 65 160 10 3 İlkadım 65 120 10 3 Kavak 85 165 10 3 Ladik 65 160 10 3 Ondokuz Mayıs 80 180 10 3 Salıpazarı 85 165 10 3 Tekkeköy 60 120 10 3 Terme 75 140 10 3 Vezirköprü 65 140 10 3 Yakakent 65 190 10 3 Siirt Aydınlar 75 135 10 3 Baykan 95 160 10 3 Eruh 70 150 10 3 Kurtalan 60 130 10 3 Merkez 65 150 10 3 Pervari 75 150 10 3 Şirvan 70 150 10 3 Ayancık 85 190 10 3 Boyabat 75 190 10 3 Dikmen 75 190 10 3 Durağan 75 170 10 3 Erfelek 75 170 10 3 Gerze 70 130 10 3 Merkez 80 155 10 3 Saraydüzü 75 170 10 3 Türkeli 70 145 10 3 Sivas Akıncılar 85 145 10 3 Altınyayla 85 165 10 3 Divriği 70 165 10 3 Doğanşar 90 190 10 3 Gemerek 70 140 10 3 Gölova 100 150 10 3 Gürün 85 135 10 3 Hafik 70 140 10 3 İmranlı 70 140 10 3 Kangal 70 135 10 3 Koyulhisar 85 140 10 3 Merkez 70 140 10 3 Suşehri 70 140 10 3 Şarkışla 80 140 10 3 Ulaş 80 135 10 3 Yıldızeli 75 140 10 3 Zara 70 140 10 3 Şanlıurfa Akçakale 55 140 10 3 Birecik 60 130 10 3 Bozova 65 150 10 3 Ceylanpınar 60 200 10 3 Halfeti 65 135 10 3 Harran 60 145 10 3 Hilvan 70 165 10 3 Merkez 65 155 10 3 Siverek 55 130 10 3 Suruç 55 130 10 3 Viranşehir 60 140 10 3 Şırnak Beytüşşebap 90 200 10 3 Cizre 70 140 10 3 Güçlükonak 75 155 10 3 İdil 70 155 10 3 Merkez 75 155 3 Silopi 75 160 10 3 Uludere 75 170 10 3 Tekirdağ Çerkezköy 55 130 10 3 Çorlu 55 130 10 3 Hayrabolu 50 120 10 3 M. Ereğlisi 50 120 10 3 Malkara 50 120 10 3 Merkez 50 120 10 3 Muratlı 55 125 10 3 Saray 55 125 10 3 Şarköy 50 125 10 3 Tokat Almus 75 165 10 3 Artova 85 200 10 3 Başçiftlik 80 165 10 3 Erbaa 65 150 10 3 Merkez 85 175 10 3 Niksar 85 150 10 3 Pazar 85 170 10 3 Reşadiye 70 155 10 3 Sulusaray 95 165 10 3 Turhal 70 140 10 3 Yeşilyurt 95 150 10 3 Zile 85 150 10 3 Trabzon Akçaabat 50 120 10 3 Araklı 50 120 10 3 Arsin 50 120 10 3 Beşikdüzü 50 120 10 3 Çarşıbaşı 50 120 10 3 Çaykara 50 120 10 3 Dernekpazarı 50 120 10 3 Düzköy 50 120 10 3 Hayrat 50 120 10 3 Köprübaşı 50 120 10 3 Maçka 50 120 10 3 Merkez 50 120 10 3 Of 50 120 10 3 Sürmene 50 120 10 3 Şalpazarı 50 120 10 3 Tonya 50 120 10 3 Vakfıkebir 50 120 10 3 Yomra 50 120 10 3 Tunceli Çemişgezek 70 145 10 3 Hozat 90 180 10 3 Mazgirt 80 160 10 3 Merkez 80 160 10 3 Nazımiye 85 195 10 3 Ovacık 85 160 10 3 Pertek 80 160 10 3 Pülümür 80 160 10 3 Uşak Banaz 75 155 10 3 Eşme 100 150 10 3 Karahallı 90 150 10 3 Merkez 75 165 10 3 Sivaslı 80 165 10 3 Ulubey 80 145 10 3 Van Bahçesaray 80 150 10 3 Başkale 85 190 10 3 Çaldıran 85 190 10 3 Çatak 100 200 10 3 Edremit 80 160 10 3 Erciş 85 200 10 3 Gevaş 90 200 10 3 Gürpınar 100 200 10 3 Merkez 100 200 10 3 Muradiye 100 200 10 3 Özalp 100 200 10 3 Saray 100 200 10 3 Yalova Altınova 60 120 10 3 Armutlu 80 155 10 3 Çınarcık 70 155 10 3 Çiftlikköy 55 200 10 3 Merkez 80 155 10 3 Termal 70 155 10 3 Yozgat Akdağmadeni 90 155 10 3 Aydıncık 90 175 10 3 Boğazlıyan 75 150 10 3 Çandır 75 160 10 3 Çayıralan 95 170 10 3 Çekerek 75 155 10 3 Kadışehri 90 175 10 3 Merkez 75 150 10 3 Saraykent 75 150 10 3 Sarıkaya 90 155 10 3 Sorgun 70 130 10 3 Şefaatli 70 150 10 3 Yenifakılı 70 150 10 3 Yerköy 75 140 10 3 Zonguldak Alaplı 75 180 10 3 Çaycuma 100 180 10 3 Devrek 70 150 10 3 Ereğli 75 160 10 3 Gökçebey 90 160 10 3 Merkez 75 160 10 3

5403 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN VEYA ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHLERİNİ GÖSTERİR LİSTE

Değiştiren Kanunun/ KHK’nin veya Anayasa Mahkemesi Kararının Numarası 5403 Sayılı Kanunun Değişen veya İptal Edilen Maddeleri Yürürlüğe Giriş Tarihi 5578 3, 8, 13, 17, Ek Madde 1,

Geçici Madde 3 6/7/2007 5728 22 8/2/2008 5751 13,

Geçici Madde 3 ve 4 2/4/2008 6537 1, 2, 3, 8, 8/A, 8/B, 8/C, 8/Ç, 8/D, 8/E, 8/F, 8/G, 8/Ğ, 8/H, 8/I, 8/İ, 8/J, 8/K, 13, 14, 17,

Geçici Madde 5, Ek-1 Sayılı Liste 15/5/2014 7061 17 5/12/2017 7139 3, 8, 17 28/4/2018 KHK/700 8/A, 8/D, 14, 15,

Altıncı Bölüm başlığı, 24 24/6/2018 tarihinde birlikte yapılan Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonucunda Cumhurbaşkanının andiçerek göreve başladığı tarihte (9/7/2018) 7181

Geçici Madde 6 10/7/2019 7255 8/A, 8/B,8/I, 8/İ, 13, 14, 19,20, 21, Geçici Madde 7 28/10/2020 7442 8/K 5/4/2023 Anayasa Mahkemesinin 5/4/2023 Tarihli ve E: 2020/103, K: 2023/68 Sayılı Kararı 13, 14 25/7/2023